Een symbiotische relatie ontstaat als twee mensen zo sterk met elkaar verbonden zijn dat ze bijna niet meer zonder elkaar kunnen functioneren. Dit zie je vaak in liefdesrelaties, maar ook tussen ouder en kind komt het voor. Mensen raken in deze band zo op elkaar gericht, dat hun eigen gevoelens en grenzen vervagen.
Wat is een symbiotische relatie precies
De term symbiose komt uit de biologie. Daar betekent het dat twee organismen met elkaar samenleven en elkaar nodig hebben. In menselijke relaties betekent het dat de betrokkenheid tussen twee personen zo groot is, dat ze bijna alles samen doen of beleven. Het lijkt alsof ze niet zonder elkaar kunnen.
Mensen in zo’n relatie voelen zich vaak veilig bij de ander, maar vergeten soms hun eigen behoeften. Ze laten zich dan leiden door wat de ander wil of denkt. Daardoor is het soms lastig om jezelf te blijven. In een gezonde relatie is er ruimte voor elkaars wensen én voor eigen keuzes. Bij symbiotisch gedrag gaat die balans vaak verloren.
Hoe ontstaat zo’n nauwe verbondenheid
Vaak begint een symbiotische relatie heel onschuldig. Twee mensen voelen zich sterk tot elkaar aangetrokken of één van beide zoekt bescherming en aandacht. Bijvoorbeeld in een liefdesrelatie waar één de zorgende rol op zich neemt en de ander zich graag laat verzorgen.
Ook tussen ouder en kind kan deze sterke band ontstaan, vooral als het kind zich voortdurend aanpast aan de wensen van de ouder. Het kind leert dan minder goed om zelfstandig te denken of zijn eigen gevoelens te uiten.
Ook kan het gebeuren bij vrienden die alles samen doen en weinig contact hebben met anderen. Raken mensen eenmaal in zo’n patroon, dan is het lastig om hieruit te komen.
De gevolgen voor jezelf en de relatie
Wie te veel op de ander leunt in een symbiotische relatie, verliest zijn eigen kracht. De grens tussen ‘ik’ en ‘wij’ vervaagt. Mensen vergeten hun eigen wensen en ontdekken soms pas later dat ze iets missen.
Het is op de korte termijn fijn om samen te zijn en je veilig te voelen. Maar op de lange duur kun je onzeker worden, omdat je zonder de ander niet meer weet wat je zelf wilt. Dit kan zorgen voor ruzie, spanningen of een gevoel van leegte. Soms zet één van de twee onverwacht een stap terug, wat voor de ander heel pijnlijk kan zijn. Dan blijkt hoeveel afhankelijkheid er eigenlijk was ontstaan.
Leren loslaten en sterker worden
Gelukkig is het mogelijk om een symbiotische relatie te veranderen. De eerste stap is om te herkennen dat er te veel afhankelijkheid is. Daarna helpt het om opnieuw te kijken naar je eigen wensen en behoeften.
Dit betekent niet dat je afstand moet nemen of elkaar los moet laten, maar wel dat je leert om op eigen benen te staan. Praten met de ander is belangrijk: zo kun je samen zoeken naar een nieuwe balans. Soms is het handig om met een therapeut te praten, zeker als het om een diepe band gaat zoals tussen ouder en kind. Het doel is om beide mensen weer ruimte te geven voor hun eigen leven, naast de relatie. Zo worden beide personen zelfstandiger én blijft de band waardevol.
Veelgestelde vragen over de symbiotische relatie
-
Hoe kan iemand weten of zijn relatie symbiotisch is?
Iemand kan het merken als hij zichzelf vaak wegcijfert of constant bezig is met de ander. Als het moeilijk is om eigen keuzes te maken zonder overleg of goedkeuring, kan dit wijzen op een symbiotische band.
-
Wat is het verschil tussen een gezonde en een symbiotische relatie?
In een gezonde relatie is er ruimte voor persoonlijke groei en eigen interesses. In een symbiotische relatie draait bijna alles om elkaar en is er weinig ruimte voor eigen behoeften of grenzen.
-
Kan een symbiotische relatie veranderen in een meer evenwichtige band?
Een symbiotische relatie kan stap voor stap veranderen. Dat vraagt openheid, het stellen van grenzen en soms hulp van buitenaf, bijvoorbeeld door met een deskundige te praten.
-
Is een symbiotische relatie altijd slecht?
Een symbiotische band hoeft niet altijd slecht te zijn. Soms is het tijdelijk prettig of nodig, bijvoorbeeld in een moeilijke periode. Op de lange termijn is het beter als beide mensen apart sterk zijn.
